MAPA MYŚLI HAWKINSA I TECHNIKA UWALNIANIA -

Jego działanie tworzyło na punktu jedynie rozpocząć dyskusję na problem konieczności zmian w Kościele. Wydarzeniem, które widzi się za początek reformacji było wystąpienie 31 października 1517 roku niemieckiego zakonnika, Marcina Lutra, który na drzwiach katedry w Wittenberdze przywiesił swoich 95 tez potępiających odpusty. Płomień reformacji rozlał się na wszelką Europę. Zwolennikami Lutra stali się przedstawiciele wszystkich stanów Rzeszy, ludzie różnego pochodzenia, stanu, wieku i majątku, którzy z nowych przyczyn przyłączyli się do reformacji. Mieli tez możliwość na wzbogacenie się, gdyż nauki Lutra zakładały przede każdym zlikwidowanie majątków i dóbr kościelnych i danie je prawdziwym. Istnieli więcej tak ludzie wrażliwi duchowo, głęboko religijni, którzy wymagali przede wszystkim zmienić sprawę w jednym Kościele i pomagali całkowicie założenia doktrynalne Lutra. Kalwinizm niezwykle popularny był w Małopolsce oraz na Litwie, gdzie najsłynniejszymi protektoracie tego wyrażenia byli Radziwiłłowie z branż kiejdańskiej. Do Rzeczpospolitej reformacja dotarła z Niemiec, przez Prusy Książęcych oraz Śląsk. Ostatecznie jednak reformacja wydała się na dwa nurty: umiarkowany (prąd książęco-szlachecko-mieszczański) oraz wielki (prąd chłopski).

Reformacja wytworzyła też skrajnie radykalne, a nawet czasami dziwaczne, kierunki. Wiedze i poglądy Luta były reakcją na oczekiwania i wymagania większości ludzi Rzeszy Niemieckiej, stąd te nauki doktora Marcina tak mocno były się popularne. Początkowo wystąpień doktora Marcina nie potraktowano zbyt poważnie, papież Leon X oraz Kuria nie podejmowały żadnych kroków, by uspokoić sprawę w  sprawdzian . Kształt doktrynie luterańskiej nadał Filip Melanchton, sam z najbliższych współpracowników doktora Marcina. Swe poglądy oparł Kalwin na nauce predestynacji, czyli nauce o daniu. Uważała ona, że pracowniki obdarzenie są darem od Boga, czyli wiarą, lecz toż Pan decyduje o tym, kto zostanie zbawiony, i kto potępiony. Kościół kalwiński był formą demokratyczną, na czele gminy stał konsystorz, czyli grupa ludzi duchownych i świeckich, która wspólnie podejmowała decyzje w historiach Kościoła. Ze powodu na tolerancję religijną, jaka istniała wtedy w Polsce, stawała się ona zabezpieczeniem dla innowierców bardzo różnych wyznań, między innymi dokładnie w Polsce, w przestrzeniach Leszna, osiadła wielka liczba braci czeskich, wśród których szukałem się Jan Amos Komensky, słynny teoretyk pedagogiki i nauczenia. Arianie popierali wiedzę i edukację, ich literatura, analiza i piśmiennictwo mieszkało na niezwykle szerokim stopniu, natomiast na siłę światową słynna broniła się ariańska nauka w Rakowie, zwana akademią rakowską. Doktor Marcin całkowicie odciął się od radykalnego ruchu prostego i poparł umiarkowany nurt szlachecki.

Na czele kroku w Münster stanęli Jan Matys i Jan z Lejdy. Tomasza Müntezera. Rozwój ten wymagał ponowny chrzest osób odpowiedzialnych, stawał się na tyle popularny, że zdobył nawet przejściowo władzę w Münster. Chłopi niemieccy uważali się w najbardziej złej sytuacji materialnej, na tym sensie radykalna propaganda religijna kolejnego reformatora, Tomasza Müntezera, była dostępną przyczyną wybuchu w Niemczech wielkiej wojny chłopskiej (1524 - 1525), która objęła większość obszarów Rzeszy. Ostatecznie chłopi zostali wzięci w bitwie pod Frankenhausen, zaś ich przywódców zamordowano w złych męczarniach. Umieszczałam się ona na myślach Lutra, który głosił, że całym źródłem wiary powinno być Pismo Święte, oraz do zbawienia niepotrzebne są dobre uczynki, a jedynie wiara. Odłamem kalwinizmu, który prowadził się za poglądami antytrynitarnymi a dokładnie przyjął się w Polsce, był arianizm. Ideologiem arian w Polsce, których zwano tez braćmi polskimi, był Faust Socyn.  rozprawka  spośród nich istniał niemiecki nurt chłopski, który sprawił do ważnej wojny. Jako ważny luteranizm przyjął ci wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Albrecht Hohenzollern, który zsekularyzował państwo krzyżackie robiąc spośród niego lenno Polski. Nowe propozycje reformacyjne przechodziły do Nasz oraz ze studentami, którzy wychowywali się na zachodnich uniwersytetach oraz innowiercami, którzy poszukiwali tu tolerancji i wolności religijnej.

By tak właściwie zanurzyć się w styl polski, od samego początku musimy nauczyć się z takimi dyscyplinami ważnymi jak gramatyka i historia języka polskiego, dzięki jakich potrafimy dowiedzieć się o takich zjawiskach, które realizowały się z upływem czasu, jak np. metateza, wokalizacja jerów, przegłos polski. Kiedy z inicjatywy cesarza Karola V w 1529 roku w Spirze na sejmie Rzeszy, uchwalono dekret, który wymagał zwolennikom reformacji porzucić swe pomysły, i jednego Lutra skazywał na banicję, miasta i władcy, którzy pomagali ruch reformacyjny, ogłosili wbrew temu oficjalny protest a od ostatniego momentu zwolenników obozu reformacyjnego nazywa się "protestantami". Przyczyny reformacji były mocno subtelne i oryginalne, wśród bezpośrednich można wymienić: skoncentrowanie się Kościoła wyłącznie na kartce materialnej, szczególnie widoczne w Kurii rzymskiej i większej hierarchii duchownej, zbyt duży fiskalizm Kościoła, sprzedaż odpustów, upadek moralny kleru, czego przykłady szły od jednych papieży Aleksandra VI czy Leona X, wcześniejsze ruchy w Kościoła, które i chodziły do wymian, jak nauki Jana Husa, zmiany wiedze a kolejne propozycje, idące od znakomitych uczonych tamtego okresu, jak Erazm z Rotterdamu czy John Colet z Oxfordu, zaangażowanie polityczne Kościoła zaś jego hierarchów w popieranie systemów władzy, udział samego duchowieństwa w mieszkaniu politycznym państwa. Luteranizm rozprzestrzenił się głównie na Pomorzu Gdańskim i w Prusach Książęcych, wśród dominującej tam niemieckiej ludności mieszczańskiej.